Strona główna Cyberbezpieczeństwo: dlaczego standardy AgeTech nie chronią wystarczająco prywatności i danych seniorów?

Cyberbezpieczeństwo: dlaczego standardy AgeTech nie chronią wystarczająco prywatności i danych seniorów?

W świecie, gdzie technologie dla seniorów rozwijają się błyskawicznie, standardy bezpieczeństwa danych kulą się daleko w tyle. Dla osób starszych – grupy szczególnie narażonej na oszustwa i cyberataki – to nie abstrakcyjny problem IT. To realne zagrożenie dla ich bezpieczeństwa, godności i autonomii.

2025-08-20

autor:JW

Photo by Jefferson Santos on Unsplash

Musisz kupić swojemu dziadkowi inteligentny czujnik upadków. Wybór wydaje się oczywisty – urządzenie ma natychmiast powiadomić służby ratunkowe, gdy senior upadnie i nie może wstać. Producent obiecuje spokój ducha całej rodzinie. Ale zanim klikniesz „kup teraz”, zastanów się: gdzie trafiają dane o lokalizacji dziadka? Kto ma dostęp do informacji o jego rutynie dnia, godzinach snu, częstotliwości wizyt w toalecie? Czy firma zabezpieczyła te dane przed hakerami, którzy polują właśnie na takie informacje o samotnych seniorach?

Te pytania rzadko padają w kolorowych broszurach produktów AgeTech. Tymczasem w świecie, gdzie technologie dla seniorów rozwijają się błyskawicznie, standardy bezpieczeństwa danych kulą się daleko w tyle. Dla osób starszych – grupy szczególnie narażonej na oszustwa i cyberataki – to nie abstrakcyjny problem IT. To realne zagrożenie dla ich bezpieczeństwa, godności i autonomii.

Skala problemu: alarmujące dane z badań

Najnowsze badania naukowe pokazują niepokojący obraz: tylko 2% literatury naukowej dotyczącej standardów AgeTech porusza kwestie prywatności i bezpieczeństwa danych, a kolejne 2% koncentruje się na jakości danych. To alarmująco mało, szczególnie gdy weźmiemy pod uwagę, że technologie AgeTech rutynowo zbierają i przetwarzają wrażliwe dane zdrowotne, biometryczne oraz informacje o lokalizacji użytkowników.

Jak wynika z kompleksowego przeglądu scopingowego, najczęściej adresowanymi aspektami standardów są „projektowanie i rozwój” (36%) oraz „użyteczność i doświadczenie użytkownika” (19%). Oznacza to, że podczas gdy branża koncentruje się na tworzeniu atrakcyjnych i funkcjonalnych produktów, kluczowe aspekty bezpieczeństwa pozostają na marginesie uwagi deweloperów i organizacji standaryzacyjnych.

Seniorzy jako cel cyberataków

Dane dotyczące cyberbezpieczeństwa seniorów są szczególnie niepokojące. Według raportu Identity Theft Resource Center z 2023 roku, odnotowano rekordową liczbę naruszeń danych, przy czym 3,205 publicznie zgłoszonych incydentów dotknęło ponad 353 miliony ofiar. Seniorzy stanowią nieproporcjonalnie dużą część tych statystyk.

FBI Internet Crime Complaint Center (IC3) podaje, że osoby w wieku 60+ zgłosiły ponad 62,000 skarg dotyczących oszustw w 2018 roku, z łącznymi stratami wynoszącymi prawie 650 milionów dolarów. Eksperci szacują jednak, że rzeczywiste straty mogą być znacznie wyższe, ponieważ wiele przypadków pozostaje niezgłoszonych ze względu na wstyd lub strach przed utratą samodzielności.

Brak standaryzacji – konsekwencje dla użytkowników

Niedobór standardów w zakresie prywatności i bezpieczeństwa oznacza, że wiele produktów AgeTech może nieświadomie narażać seniorów na różnorodne ryzyka:

1. Wycieki danych medycznych

Przykładem jest naruszenie danych w Independent Living Systems (ILS) z 2022 roku, które początkowo miało dotyczyć 500 osób, ale ostatecznie objęło 4,2 miliona seniorów i osób niepełnosprawnych. Wyciekły wówczas dane osobowe, numery ubezpieczenia społecznego, dokumentacja medyczna i informacje finansowe.

2. Niewystarczająca ochrona w inteligentnych domach

Choć nowe technologie, takie jak radary mmWave, oferują monitorowanie bez użycia kamer, co teoretycznie zwiększa prywatność, nadal brakuje standardów regulujących sposób przechowywania i przetwarzania zebranych danych.

3. Luki w telemedycynie i zdalnej opiece

Rozwój telemedycyny podczas pandemii COVID-19 ujawnił znaczące luki w zabezpieczeniach. Wiele platform nie spełnia podstawowych wymogów bezpieczeństwa, pozostawiając dane medyczne seniorów narażone na nieautoryzowany dostęp.

Perspektywa rozwoju rynku AgeTech

Globalny rynek AgeTech ma podwoić swoją wartość z 1 do 2 bilionów dolarów, napędzany przez wzrost wydatków osób 50+ z 26 do 37 bilionów dolarów globalnie. Ta ekspansja rynku sprawia, że kwestia standardów bezpieczeństwa staje się jeszcze bardziej paląca.

Według najnowszych badań AARP z 2024 roku, 67% starszych Amerykanów dokonało zakupu technologicznego w ciągu ostatnich 12 miesięcy, wydając średnio około 753 dolarów Older Americans Are Leveraging More Technology. Osoby 50+ posiadają średnio siedem urządzeń technologicznych i korzystają z nich codziennie Older Americans Are Leveraging More Technology.

Inicjatywy standaryzacyjne – pierwsze kroki

Pojawiają się jednak pozytywne sygnały zmian. W 2024 roku IEEE Standards Association utworzyło grupę Technology Standards for the Aging (AgeTech) Industry Connections, której celem jest zapewnienie, że produkty i usługi AgeTech są łatwe w użyciu, bezpieczne i chronione dla seniorów.

IEEE planuje opracowanie programu certyfikacji produktów AgeTech, aby zwiększyć pewność rynku oraz ułatwić dostęp do publicznie dostępnych zestawów danych wspierających badania i rozwój produktów AgeTech.

Rekomendacje dla branży

Dla producentów technologii:

Implementacja zasady „Privacy by Design” od samego początku procesu projektowania.
Regularne audyty bezpieczeństwa z uwzględnieniem specyficznych zagrożeń dla seniorów.
Transparentna komunikacja dotycząca zbieranych danych i sposobu ich wykorzystania.
Uproszczone interfejsy zarządzania prywatnością dostosowane do potrzeb starszych użytkowników.

Dla organizacji standaryzacyjnych:

Priorytetowe traktowanie standardów bezpieczeństwa i prywatności w AgeTech.
Włączenie seniorów i ich opiekunów w proces tworzenia standardów.
Harmonizacja międzynarodowych standardów dla ułatwienia globalnej adopcji.
Regularne aktualizacje standardów w odpowiedzi na ewoluujące zagrożenia.

Dla decydentów i regulatorów:

Wprowadzenie obowiązkowych certyfikacji bezpieczeństwa dla urządzeń AgeTech.
Wsparcie finansowe dla badań nad bezpieczeństwem w technologiach dla seniorów.
Kampanie edukacyjne zwiększające świadomość cyberzagrożeń wśród starszych osób.
Ścisłe egzekwowanie przepisów o ochronie danych w sektorze AgeTech.

Budowanie zaufania jako fundament adopcji

Bez zaufania nie ma adopcji. Seniorzy muszą czuć się bezpiecznie, korzystając z technologii, inaczej pozostaną po drugiej stronie cyfrowej przepaści. Obawy dotyczące prywatności danych są największą barierą w adopcji technologii według jednej trzeciej starszych Amerykanów 2025 Cybersecurity Guide for Seniors.

Budowa kompleksowych standardów ochrony prywatności i bezpieczeństwa danych to nie tylko obowiązek regulacyjny czy wymóg biznesowy – to moralny imperatyw wobec rosnącej populacji seniorów, którzy zasługują na godne, bezpieczne i wspierane technologicznie starzenie się.

Tylko poprzez systematyczne adresowanie luk w standardach bezpieczeństwa możemy zapewnić, że rewolucja AgeTech rzeczywiście służy tym, dla których została stworzona – nie narażając ich jednocześnie na nowe, cyfrowe zagrożenia. Czas na działanie jest teraz, zanim szybko rosnący rynek AgeTech utrwali praktyki, które mogą szkodzić najbardziej wrażliwym użytkownikom.