W obliczu postępującej fali starzenia się społeczeństw i rosnącej liczby osób z demencją, coraz większe znaczenie zyskują rozwiązania technologiczne, które wspierają codzienną samodzielność osób starszych. Jednym z najbardziej przełomowych projektów w tym obszarze jest Tessa – mały, mówiący robot zaprojektowany przez holenderski startup Tinybots.
Kim są Tinybots?
Tinybots to startup z siedzibą w Eindhoven (Holandia), powstały w 2015 roku jako projekt badawczo-rozwojowy w ramach Uniwersytetu Technicznego w Eindhoven (TU/e). Firma została założona przez Hameda Sadeghi i Daniela van den Hooffa, którzy postanowili połączyć robotykę, psychologię i design w służbie jakości życia seniorów.
Ich celem było stworzenie urządzenia, które nie tylko będzie użyteczne, ale wzbudzi zaufanie i będzie emocjonalnie akceptowalne dla osób z demencją i zaburzeniami poznawczymi.
Co potrafi Tessa – robot opiekun?
Tessa to niewielki, przyjazny robot-asystent, który mówi do użytkownika głosem przypominającym człowieka, w ustalonych porach dnia. Jego zadaniem jest delikatne przypominanie o ważnych czynnościach i rytmie dnia – takich jak:
- branie leków,
- mycie zębów,
- picie wody,
- wizyta terapeuty lub rodziny,
- przypomnienie o aktywności fizycznej lub ćwiczeniach umysłowych.
Tessa nie posiada kamery, ekranu ani dostępu do internetu, co czyni ją urządzeniem bezpiecznym i akceptowalnym przez osoby z demencją, które często są wrażliwe na nadmiar bodźców.
Dlaczego to działa?
Osoby z demencją potrzebują powtarzalności, rutyny i życzliwego prowadzenia, ale nie zawsze akceptują nowoczesne technologie. Tessa została zaprojektowana tak, aby nie dominować, ale towarzyszyć – jest mała, estetyczna, przemawia z łagodnością.
Dzięki prostemu oprogramowaniu (konfigurowanemu przez rodzinę lub opiekuna) można ustalić dzienne komunikaty, które Tessa będzie wypowiadać. Użytkownicy reagują na głos Tessy pozytywnie – czują się bezpieczniej, spokojniej, a jednocześnie bardziej samodzielni.
Badania pilotażowe w Holandii pokazały, że korzystanie z Tessy:
- zmniejsza uczucie dezorientacji i stresu,
- poprawia codzienne funkcjonowanie i zgodność z terapią (np. regularne przyjmowanie leków),
- odciąża rodzinę i opiekunów, dając im pewność, że senior nie zapomni o kluczowych czynnościach.
Finansowanie i rozwój Tinybots
Startup pozyskał wsparcie od funduszy medycznych, fundacji oraz programów europejskich. Wśród kluczowych partnerów znalazły się m.in. holenderskie ubezpieczalnie zdrowotne oraz programy rządowe wspierające e-zdrowie.
Tinybots zdobył też:
- nagrodę Accenture Innovation Award (2016),
- miejsce w prestiżowym programie Health Innovation Challenge,
- finansowanie z programu Horizon 2020 SME Instrument.
W ostatnich latach firma rozpoczęła ekspansję na Niemcy, Belgię i Skandynawię, a także rozpoczęła współpracę z ośrodkami badań nad demencją w całej UE.
Tessa w praktyce – dla kogo?
Tessa jest szczególnie skuteczna w przypadku:
- osób z łagodnymi i umiarkowanymi objawami demencji,
- seniorów żyjących samotnie,
- rodzin, które chcą wspierać bliskich zdalnie,
- opiekunów, którzy potrzebują wsparcia w utrzymaniu rutyny terapeutycznej.
Urządzenie może być stosowane w domach prywatnych, domach opieki oraz w mieszkaniach wspieranych (assisted living).
Podsumowując, Tessa, robot Tinybots, to dowód na to, że technologia nie musi być skomplikowana, aby była przełomowa. Ciepły głos, mała sylwetka i funkcjonalność skoncentrowana na człowieku czynią z Tessy prawdziwego towarzysza osób starszych – nie inwazyjnego, ale obecnego.
BG
