Komisja Europejska zaprezentowała właśnie nową strategię, której celem jest zmniejszenie przepaści innowacyjnej dzielącej Unię Europejską i Stany Zjednoczone. Dokument zatytułowany „Wybierz Europę na start i ekspansję” ma na celu stworzenie przyjaznego i zharmonizowanego środowiska dla rozwoju start-upów oraz tzw. scale-upów – firm w fazie dynamicznego wzrostu.
Nowa polityka to element Kompasu konkurencyjności, ogłoszonego przez KE na początku 2025 roku. Według komisarza ds. przemysłu, Stéphane’a Séjourné, celem jest nie tylko zatrzymanie firm w Europie, ale także przyciągnięcie globalnych innowatorów. „USA radzą sobie lepiej, bo są lepsi w innowacjach” – przyznał otwarcie na konferencji prasowej.
Diagnoza: więcej start-upów, ale mniej wzrostu
Paradoksalnie, to w UE powstaje więcej start-upów niż w USA. Jednak tylko 8% z nich przechodzi do etapu scale-upu. Przez ostatnie 15 lat aż 30% europejskich jednorożców (firm wycenianych na ponad 1 mld USD) przeniosło się poza Unię – głównie do Stanów Zjednoczonych lub Azji. Powodem są m.in.:
- fragmentaryczne i nieprzewidywalne regulacje,
- utrudniony dostęp do finansowania na późniejszych etapach,
- słaby transfer innowacji z uczelni do biznesu,
- bariery w dostępie do zamówień publicznych.
Wyzwania, przed którymi stoi UE, są poważne: prawie 30% europejskich jednorożców (startupów wycenianych na ponad miliard dolarów) przeniosło się poza granice Wspólnoty w ciągu ostatnich 15 lat, głównie z powodu barier regulacyjnych i braku finansowania.
KE zwraca również uwagę na niski poziom komercjalizacji innowacji akademickich – tylko 30% patentów opracowanych przez europejskie uniwersytety trafia do biznesu. Dlatego planowane są instrumenty, które mają zmniejszyć koszty licencji i zwiększyć transfer technologii do sektora prywatnego.
Strategia oparta na pięciu filarach
1. Ułatwienia regulacyjne
- Harmonizacja przepisów w 27 państwach członkowskich.
- Wprowadzenie Europejskiego Portfela Biznesowego – jednolitej, cyfrowej tożsamości firmy ułatwiającej działania administracyjne w całej UE.
2. Nowe metody finansowania
- Utworzenie funduszu Scaleup Europe, dedykowanego finansowaniu skalowania przełomowych technologii.
- Choć finansowanie ma pochodzić z sektora prywatnego, KE ma pełnić rolę katalizatora inwestycji.
3. Ułatwienia w wejściu na rynek
- Reforma zasad zamówień publicznych – dopasowanie ich do elastyczności i dynamiki start-upów.
- Wzmocnienie roli innowacyjnych zamówień rządowych jako katalizatora rynku.
4. Rozwój talentów
- Wspieranie programów edukacyjnych i mobilności dla młodych innowatorów.
- Lepsza współpraca między uczelniami, przemysłem i start-upami.
5. Wsparcie infrastruktury i usług
- Dostęp do laboratoriów, centrów testowych i inkubatorów na poziomie europejskim.
- Promocja „one-stop-shop” dla firm rozwijających się transgranicznie.
W stronę wspólnego rynku innowacji
Kluczowym celem strategii jest zmniejszenie fragmentaryzacji rynku wewnętrznego, która często zniechęca firmy do rozwoju w Europie. Jednolity zestaw zasad i łatwiejszy dostęp do rynków krajów członkowskich ma umożliwić firmom rozwój w skali kontynentalnej bez konieczności emigracji.
KE planuje także usprawnić transfer technologii z uczelni do przemysłu. Obecnie jedynie 30% patentów zgłoszonych przez europejskie uniwersytety jest wykorzystywana komercyjnie – to jeden z najniższych wskaźników w świecie rozwiniętym. Bruksela zapowiada tu działania regulacyjne i zachęty finansowe.
Europa musi stać się domem innowacji
„Europa musi być domem odkryć jutra – takich jak GPS, który łączy innowację z sukcesem gospodarczym” – podkreślił komisarz Séjourné. Jego celem jest odwrócenie trendu „ucieczki jednorożców” i stworzenie ekosystemu, który nie tylko rodzi innowacje, ale także zapewnia im warunki do wzrostu i ekspansji globalnej.
Podsumowując, strategia „Wybierz Europę na start i ekspansję” to kompleksowa odpowiedź na wyzwania związane z konkurencyjnością Europy wobec potęg innowacyjnych, takich jak USA. Jej skuteczność będzie zależeć od tempa wdrażania reform, realnego wsparcia finansowego oraz zaangażowania sektora prywatnego i publicznego. Jeśli założenia strategii zostaną zrealizowane, może to być punkt zwrotny dla europejskiego ekosystemu startupów.
BG
____________
Źródła:
1. Komisja Europejska – oficjalna strona
- Komunikat prasowy z prezentacji strategii „Wybierz Europę na start i ekspansję”
- https://ec.europa.eu
2. Stephane Séjourné – wypowiedzi podczas konferencji prasowej (maj 2025)
- Cytaty z wystąpienia komisarza ds. przemysłu
- Źródło: relacje prasowe z konferencji, m.in. Euractiv, Politico Europe
3. Program “Kompas konkurencyjności” (KE, 2025)
- Dokument strategiczny zaprezentowany w styczniu 2025
- https://single-market-economy.ec.europa.eu
4. Dane nt. europejskich jednorożców
- Raporty European Startups, Dealroom, Atomico „State of European Tech 2024”
- https://dealroom.co
- https://europeanstartups.co
5. Informacje o Scaleup Europe i funduszu inwestycyjnym
- Propozycja funduszu KE oraz inicjatywy Scaleup Europe
6. Dane o komercjalizacji patentów uniwersyteckich w UE
- Raport European University Association (EUA), 2023–2024
- https://eua.eu
7. Informacje o Europejskim Portfelu Biznesowym
- Zapowiedzi KE dot. cyfrowej tożsamości firm
- https://digital-strategy.ec.europa.eu
