Jeszcze kilka lat temu w Polsce szacowano, że rocznie dochodzi do 60–70 tysięcy udarów mózgu. Dziś te liczby rosną w zastraszającym tempie. W 2024 roku – dzięki lepszym danym i raportom dotyczącym leczenia – dowiedzieliśmy się, że liczba ta osiągnęła już ok. 90 tys. przypadków rocznie. To niemal 50% wzrost w zaledwie 4–5 lat, co świadczy o gwałtownej zmianie epidemiologicznej.
Wzrost liczby udarów – co mówią dane
Najbardziej alarmujące są dane podane przez prof. Konrada Rejdaka, który jednoznacznie stwierdził: „Do niedawna szacowaliśmy, że w Polsce dochodzi do 60–70 tys. udarów rocznie. Obecnie… jest ich około 90 tys.” (tvn24.pl)
Co więcej:
- 85–87% tych udarów to tzw. udar niedokrwienny ,
- aż 30% przypadków dotyczy osób poniżej 65 roku życia, a wiele nawet młodszych, co w sytuacji tego tempa wzrostu stanowi dodatkowe wyzwanie oraz koszt i dla systemu, i dla rodzin .
Wszystko sprowadza się do dwóch zasadniczych trendów:
1 – Starzejące się społeczeństwo
W grupie 60+ odnotowujemy wyraźny przyrost, co zwiększa bazę zagrożeń dla wystąpienia udaru.
2 – Rosnące ryzyko w młodszych grupach
Coraz częstszy tryb życia „siedzący”, stres, zła dieta, palenie papierosów, brak aktywności fizycznej – to główne przyczyny, które zaczynają dotykać także pokolenia 30–50 lat .
Próby reorganizacji systemu już są widoczne – rośnie liczba oddziałów udarowych, zwiększa się liczba zabiegów trombolizy i trombektomii, jednak nie dorasta to do skali problemu:
- W 2022 r. zarejestrowano 73,9 tys. udarów niedokrwiennych, co oznacza spadek zapadalności na 10 tys. mieszkańców, ale nie spadek całkowitej liczby przypadków .
- Mimo wzrostu wydatków na rehabilitację (z 165 mln zł w 2018 do 453 mln w 2023), tylko 22–26% pacjentów trafia na wczesną rehabilitację neurologiczną w pierwszych dwóch tygodniach po udarze .
- Wciąż wysoki odsetek pacjentów umiera w ostrej fazie lub wymaga długotrwałego wsparcia – co ma druzgocące konsekwencje ekonomiczne i społeczne.
Rola technologii i AgeTech w zwalczaniu kryzysu
Kiedy system zdrowia zaczyna uginać się pod ciężarem liczby pacjentów, braku personelu i rosnących kosztów, technologia przestaje być jedynie innowacją — staje się koniecznością. Tak właśnie jest w przypadku narastającego kryzysu udarów mózgu. W Polsce, gdzie liczba przypadków sięga już 90 tysięcy rocznie, AgeTech może stać się brakującym ogniwem w skutecznej opiece nad pacjentem: od momentu zachorowania, przez hospitalizację, aż po długoterminową rehabilitację w domu.
Rehabilitacja wspierana przez technologię
Jednym z kluczowych problemów po udarze jest ograniczony dostęp do intensywnej, indywidualnej rehabilitacji. Wielu pacjentów po opuszczeniu szpitala trafia w próżnię: lista oczekujących jest długa, a powrót do samodzielności wymaga codziennej pracy z terapeutą.
W tym miejscu pojawiają się rozwiązania takie jak:
- VR-terapia poznawcza, która pozwala pacjentom trenować mowę, pamięć i orientację przestrzenną w wirtualnym świecie — bez konieczności wychodzenia z domu.
- tES (transcranial Electrical Stimulation) – technologia stymulacji mózgu prądem o niskim natężeniu, wspierająca neuroplastyczność i regenerację funkcji poznawczych po udarze.
- Systemy AI i platformy rehabilitacyjne analizujące postępy pacjenta i dostosowujące poziom trudności ćwiczeń, zdalnie raportujące postępy fizjoterapeucie lub logopedzie.
To nie są odległe scenariusze z Doliny Krzemowej – to technologie już testowane lub stosowane w Polsce, np. przez firmy takie jak QVITI, Neuroforma czy Grytsen Lab.
Dom staje się ośrodkiem terapii
W kontekście niedoboru miejsc w szpitalach i zakładach rehabilitacyjnych, coraz więcej pacjentów wraca do domu z niewystarczającym wsparciem. Technologia może ten dom przekształcić w środowisko terapeutyczne.
- Telemedycyna pozwala na konsultacje z neurologiem, psychologiem czy terapeutą bez konieczności podróży.
- Czujniki ruchu, opaski życia, alerty upadku – monitorują stan seniora w czasie rzeczywistym i informują bliskich lub służby w razie niebezpieczeństwa.
- Głosowe asystenty i proste interfejsy mobilne wspomagają osoby z ograniczeniami poznawczymi w codziennym funkcjonowaniu.
Zamiast angażować kosztowny, ciągły personel medyczny – system może działać hybrydowo, wykorzystując technologię tam, gdzie ludzka obecność nie jest niezbędna przez 24 godziny na dobę.
Innowacje w służbie systemu
Rozwiązania z obszaru AgeTech nie są tylko udogodnieniem dla pacjentów. To realna szansa na odciążenie publicznej służby zdrowia:
- Mniej nawrotów udaru dzięki ciągłemu monitoringowi parametrów zdrowia.
- Mniejsze kolejki do specjalistów dzięki teleopiecie i zdalnym testom kognitywnym.
- Większa skuteczność rehabilitacji dzięki indywidualnemu dopasowaniu terapii w oparciu o dane.
Warto zauważyć, że te technologie nie mają zastępować lekarza czy terapeuty, lecz wspierać jego pracę – automatyzować to, co powtarzalne, i umożliwiać kontakt tam, gdzie jest to krytyczne.
Nowe podejście – nowy standard?
AgeTech redefiniuje sposób myślenia o opiece po udarze. Dzięki połączeniu nauki, technologii i humanistycznego podejścia, możliwe jest nie tylko przedłużanie życia – ale jego realna poprawa jakościowa.
W dobie rosnącej liczby udarów, nie wystarczy leczyć. Trzeba odbudowywać. A tego nie da się zrobić bez inteligentnych, skalowalnych, dostępnych rozwiązań cyfrowych.
Technologia nie zlikwiduje udarów. Ale może sprawić, że droga pacjenta – od ataku po powrót do aktywności – będzie krótsza, mniej bolesna i bardziej godna. I właśnie o to dziś toczy się gra.
BG
Źródła danych i raportów
1. Polskie Towarzystwo Neurologiczne / prof. Konrad Rejdak
Cytat i dane o wzroście liczby udarów do 90 tys. rocznie:
➤ Puls Medycyny, 2024 – “Mamy w Polsce nawet 90 tys. udarów rocznie”
2. Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) – Analiza 2023
➤ NFZ – Raport „Udar mózgu. Stan obecny i wyzwania systemowe”
3. Instytut Ochrony Zdrowia / Polityka Zdrowotna
➤ Raporty nt. kosztów i zapotrzebowania na rehabilitację poudarową
4. GUS – Rocznik Demograficzny 2023 / Prognozy ludności
➤ GUS – Ludność Polski według wieku
5. Ministerstwo Zdrowia / Krajowy Plan Transformacji Neurologii (2022–2025)
➤ Zawiera dane nt. reformy opieki neurologicznej, reorganizacji oddziałów udarowych i planowanych standardów leczenia.
6. Fundacja Udaru Mózgu / Kampania “Liczy się każda minuta”
➤ Materiały edukacyjne nt. symptomów i prewencji udarów
7. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie / wypowiedzi lekarskie (TVN24, RMF FM)
➤ Cytaty lekarzy nt. coraz młodszych pacjentów z udarem
➤ RMF24 – „Udar mózgu to już nie tylko choroba starszych ludzi”
