Niektórzy wyobrażają sobie seniora jako osobę z sudoku w jednej ręce i herbatką z imbirem w drugiej. Stereotyp ten długo funkcjonował w debacie publicznej – utrwalany przez reklamy i niektóre kampanie społeczne. Ale dziś, w erze demograficznej zmiany, w której ponad 25% populacji Europy ma powyżej 60 lat, well-being osób starszych przestaje być dodatkiem do opieki. Staje się głównym punktem rozmowy o jakości życia.
Nowe pokolenie silversów nie chce tylko „żyć dłużej”. Chce żyć lepiej. A to znaczy – mieć wpływ, poczucie celu, relacje i dostęp do nowoczesnych rozwiązań, które nie wykluczają, ale wspierają. AgeTech, czyli technologia projektowana z myślą o starzejącym się społeczeństwie, odgrywa w tym procesie kluczową rolę.
Fundacja Zaczyn: od klubu seniora do społeczności cyfrowej
Na warszawskim Mokotowie pani Helena – 72 lata – pokazuje sąsiadkom, jak nagrać relację na Instagramie. „Nie po to, żeby zostać influencerką”, śmieje się. „Po to, żeby wnuki powiedziały: babcia jest online”.
To codzienność w ramach inicjatyw Fundacji Zaczyn, która od dekady buduje kompetencje cyfrowe starszych dorosłych. Warsztaty prowadzone w lokalnych bibliotekach, klubach seniora i online nie tylko uczą obsługi smartfona czy bankowości elektronicznej. Uczą pewności siebie w świecie, który pędzi coraz szybciej.
Dla wielu uczestników to pierwszy kontakt z edukacją po sześćdziesiątce. Pierwszy mail, pierwsze konto w mediach społecznościowych, pierwsze spotkanie na Zoomie. Nie chodzi o technikę. Chodzi o przywrócenie dostępu do świata.
SilverStarters – gdy marzenie o biznesie nie ma wieku
Pani Krystyna całe życie prowadziła sklep papierniczy. Gdy przeszła na emeryturę, miała pomysł: stworzyć zestawy do pisania listów – piękne, eleganckie, w pudełku z piórem i kartką z cytatem. „Bo ludzie przestali pisać, a ja chciałam to zmienić” – mówi.
Pomysł rozwinęła dzięki udziałowi w SilverStarters – wspólnym projekcie Uniwersytetu SWPS i firmy Nestlé. To kurs przedsiębiorczości dla osób 60+, który działa jak mini-akcelerator. Uczestnicy uczą się, jak tworzyć model biznesowy, pitchować, budować sieć kontaktów.
„Na początku bałam się, że nie zrozumiem, że wszystko będzie po angielsku i w Excelu. Ale tam mówili do mnie po ludzku. I mówili: pani doświadczenie to kapitał” – wspomina Krystyna.
Jej pudełka dziś są w sprzedaży na Etsy. A ona sama została mentorką dla innych kobiet 60+ w kolejnej edycji programu.
Wellbee i SeniorApp – cyfrowy dostęp do pomocy i wsparcia psychicznego
Pan Jerzy nie wychodził z domu przez dwa tygodnie. Po śmierci żony czuł się, jakby świat się wyłączył. Jego córka – mieszkająca w Norwegii – znalazła dla niego wsparcie przez platformę Wellbee. Psychoterapia online, prowadzona w prostym narzędziu, z terapeutą, który miał doświadczenie pracy z osobami starszymi.
Dzięki SeniorApp Jerzy mógł też zamówić opiekuna do pomocy przy zakupach i transporcie. Wszystko przez aplikację – bez konieczności dzwonienia, tłumaczenia, proszenia. Wystarczyło kliknąć „potrzebuję pomocy”.
Dziś mówi: „Zrozumiałem, że nie jestem samotny. Po prostu potrzebowałem narzędzi, które są dla mnie, a nie przeciwko mnie”.
PARO – foka, która leczy ciszą
W japońskim domu opieki starsza kobieta tuli pluszową fokę. Ta porusza głową, wydaje cichy dźwięk, reaguje na dotyk. To PARO – robot terapeutyczny, wykorzystywany w pracy z osobami z demencją. Nie zastępuje człowieka. Ale dla wielu – zwłaszcza tych, którzy nie potrafią już komunikować się werbalnie – staje się punktem kontaktu ze światem.
Badania pokazują, że interakcja z PARO obniża poziom stresu, poprawia nastrój i redukuje agresję. Technologia nie musi być skomplikowana. Musi być empatyczna.
Tovertafel – gry świetlne, które budzą wspomnienia
W jednym z domów opieki w Holandii seniorzy siedzą wokół stołu. Na blacie tańczą świetlne motyle, które można „złapać” dłonią. Z boku stoi urządzenie Tovertafel – projektor reagujący na ruch, który uruchamia interaktywne gry i wspomaga aktywizację osób z demencją.
Reakcje są poruszające. Śmiech. Uśmiechy. Dłonie, które od dawna nie chciały się ruszać – teraz wyciągają się ku światłu. To nie tylko gra. To terapia przez radość. I dowód na to, że nowoczesność może służyć pamięci.
Milo – chatbot, który pamięta, że masz dzisiaj wizytę u lekarza
Kanadyjski startup Milo stworzył cyfrowego asystenta, który rozmawia z seniorem tak, jak rozmawia troskliwy wnuk. Przypomina o lekach, zachęca do ćwiczeń, zadaje pytania, a czasem po prostu… mówi „miłego dnia”.
Dla samotnych osób 70+ Milo bywa jedynym stałym punktem dnia. Można z nim rozmawiać o pogodzie, o planach, o przeszłości. Chatbot nie ocenia. Nie przerywa. Słucha.
I choć jest tylko algorytmem, jego obecność daje poczucie… obecności. A to, w świecie pełnym pustych pokoi, jest czymś więcej niż technologią.
Podsumowując, well-being osób starszych to nie trend. To konieczność cywilizacyjna. A AgeTech to nie gadżety, tylko nowy język troski i włączenia. Technologie, które opisujemy – od aplikacji po roboty – nie działają dlatego, że są nowe. Działają, bo zostały stworzone z myślą o człowieku, który ma doświadczenie, potrzeby i prawo do pełnego życia – niezależnie od metryki.
Świat się starzeje. Ale dzięki AgeTech – może też mądrzeć.
