Tryb przyciemniony Tryb jasny

Indie vs Hiszpania: siła nabywcza 50+ — dwie ścieżki tej samej rewolucji

Hiszpania już dziś demonstruje, jak wygląda dojrzała ekonomia srebrna (silver economy), gdzie seniorzy w wieku 55+ odpowiadają za 60% konsumpcji krajowej i 25% PKB. Tymczasem w Indiach niemal 20 tysięcy osób dziennie przekracza 60. rok życia, co stanowi jedno z największych trzęsień ziemi demograficznych w historii.
Indie vs Hiszpania: siła nabywcza 50+ Indie vs Hiszpania: siła nabywcza 50+

Hiszpania już dziś demonstruje, jak wygląda dojrzała ekonomia srebrna (silver economy), gdzie seniorzy w wieku 55+ odpowiadają za 60% konsumpcji krajowej i 25% PKB. Tymczasem w Indiach niemal 20 tysięcy osób dziennie przekracza 60. rok życia, co stanowi jedno z największych trzęsień ziemi demograficznych w historii. Do 2050 roku liczba indyjskich seniorów ma osiągnąć 347 milionów, przewyższając całą obecną populację Stanów Zjednoczonych. Te dwa rynki reprezentują przeciwne bieguny tej samej rewolucji demograficznej. Hiszpania pokazuje, jak wygląda gospodarka, gdy seniorzy są już główną siłą nabywczą, a Indie dopiero budują ramy instytucjonalne dla swojej „srebrnej fali” (silver tsunami), jednak skala zachodzących zmian czyni je jedną z największych szans dekady dla branży technologii dla seniorów (AgeTech) i ekonomii srebrnej.

Demografia kształtuje rynki na dekady

Hiszpańska dojrzałość demograficzna osiągnęła już punkt krytyczny. Grupa 55+ liczy dziś około 13,3 miliona osób, co stanowi ponad jedną trzecią całej populacji. Do 2055 roku seniorzy 65+ mogą stanowić nawet 30,5% społeczeństwa, a mediana wieku wzrośnie do około 50 lat. To demograficzny profil, który całkowicie przestawił hiszpańską ekonomię na potrzeby starszych konsumentów.

W Indiach proces ten ma przeciwną dynamikę, ale znacznie większą skalę. Populacja 60+ rośnie tam w tempie około 19,5-30 tysięcy osób dziennie. Z obecnych 153 milionów seniorów, liczba ta wzrośnie do 347 milionów w 2050 roku – to wzrost o 127% w ciągu 26 lat. Oznacza to, że co pięć lat Indie będą dodawać do swojej populacji senioralnej grupę wielkości całej Polski.

Kluczowa różnica polega na tym, że w Hiszpanii transformacja dobiega końca, a w Indiach dopiero się rozkręca. Hiszpańscy seniorzy są już cyfrowo aktywni (12,4 miliona online), mają wysoki wskaźnik własności mieszkaniowej (80%) i stabilne finanse. Indyjscy seniorzy dopiero wchodzą w erę konsumpcyjną, ale zaczynają z poziomu, gdzie 70% pozostaje finansowo zależnych od swoich rodzin.

Portfel i konsumpcja: gdzie są prawdziwe pieniądze

Najnowszy raport „V Barómetro del Consumidor Sénior” z Fundación MAPFRE potwierdza, że hiszpańscy seniorzy 55+ kontrolują 60% wszystkich wydatków konsumpcyjnych w kraju i odpowiadają za około 25-26% PKB. To grupa, która może oszczędzać na koniec miesiąca (49% respondentów), często ma więcej niż jedno źródło dochodu w gospodarstwie domowym (55,8%), a 53% regularnie wspiera finansowo swoich bliskich.

W liczbach bezwzględnych, hiszpańska ekonomia srebrna jest już dziś większa niż cała gospodarka wielu krajów europejskich. 16 milionów osób powyżej 55 roku życia, które stanowią 40% elektoratu, dysponuje najwyższą w historii siłą nabywczą dla tej grupy wiekowej.

Indie stoją na przeciwległym biegunie. NITI Aayog szacuje wartość obecnego rynku opieki dla seniorów na 7-10 mld USD, z prognozami wzrostu do 30-50 mld USD w ciągu dekady. Oznacza to potencjalny wzrost o 400-700%. Najciekawsze segmenty to opieka domowa (home healthcare), która ma wzrosnąć z 6,2 mld USD w 2020 roku do 21,3 mld USD w 2027, oraz mieszkania dla seniorów (senior housing), które mają urosnąć z obecnych 2 mld USD do 8 mld USD w 2030 roku. Indyjska transformacja boryka się jednak z problemem niedojrzałości finansowej seniorów: tylko 18% ma ubezpieczenie zdrowotne, 18,7% żyje bez żadnych dochodów, a ponad 40% należy do najuboższego kwintylu majątkowego. To rynek, który musi zostać dopiero zbudowany, a nie tylko obsłużony.

Mieszkanie, zdrowie i… podróże

Hiszpańscy seniorzy mają jasno zdefiniowany koszyk zakupowy. Mieszkanie i energia to główny obszar wydatków – 58% oczekuje wyższych kosztów w tym segmencie w 2024 roku, a 94,5% odczuło „bardzo duży” wzrost cen energii. Średnie roczne wydatki energetyczne wynoszą 900-990 euro na gospodarstwo domowe. Na drugim miejscu jest żywność (37% jako główny obszar wydatków), a na trzecim – opieka zdrowotna, gdzie 85% uważa, że nie może zmniejszyć wydatków bez utraty jakości życia.

Turystyka pokazuje specyfikę hiszpańskiej ekonomii srebrnej. 76% seniorów planuje podróżować w 2024 roku, 53% wybiera podróże po kraju, a 28% planuje wyjazdy zagraniczne. To segment o wysokiej sile nabywczej i elastyczności czasowej, co pozwala im podróżować przez cały rok, a nie tylko w sezonie wakacji szkolnych.

W Indiach struktura wydatków seniorów dopiero się krystalizuje, ale najszybciej rosną segmenty związane ze zdrowiem. Opieka domowa (home healthcare) rośnie w tempie 20-30% rocznie, telemedycyna (telemedicine) ma CAGR (skumulowany roczny wskaźnik wzrostu) na poziomie 31%, a technologie medyczne (health-tech) notują wzrost z 1,9 mld USD w 2020 roku do 5 mld USD w 2023. Segment mieszkań dla seniorów rozwija się jeszcze szybciej – obecna podaż ~22 tys. jednostek musi wzrosnąć do 2,3 miliona do 2030 roku. Fascynujące jest również to, jak indyjska diaspora finansuje opiekę nad rodzicami w Indiach. Firmy takie jak Emoha czy Samarth Elder Care budują całe modele biznesowe wokół NRI (Non-Resident Indians), którzy płacą za opiekę nad rodzicami w ojczyźnie.

Instytucje, które „odblokowują” popyt senioralny

NITI Aayog opublikował w 2024 roku raport „Senior Care Reforms in India”, który ustanawia ramy instytucjonalne dla całej branży. Obejmuje on cztery filary: zdrowie, społeczeństwo, ekonomię i technologie cyfrowe. Przykłady konkretnych programów to AVYAY (Atal Vayo Abhyudaya Yojana) z budżetem około 260 mln PLN, portal SAGE dla seniorów, oraz portal SACRED dla zatrudnienia osób 60+. W Hiszpanii instytucje nie muszą odblokowywać popytu – muszą go jedynie obsługiwać. Ustawa o obsłudze klienta z 2021 roku wymaga bezpłatnej, dostępnej obsługi dla seniorów. Kampania „Jestem stary, nie idiota” wpłynęła na standardy bankowe. Regulacje GDPR (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) i dotyczące opieki zdrowotnej działają jak filtry jakości dla startupów AgeTech. Różnica jest fundamentalna: Hiszpania reguluje dojrzały rynek, a Indie budują rynek od podstaw.

Dopasowanie produktu do rynku (product-market fit) dla obu światów

Hiszpańskie startupy AgeTech rozwijają się w kierunku integracji rozwiązań premium. Firma Sioslife zebrała 2,3 mln euro w rundzie finansowania Series A i obsługuje już ponad 500 instytucji w północnej Hiszpanii i Portugalii. Ich model B2B2C (biznes-do-biznesu-do-klienta) polega na sprzedaży platformy cyfrowej ośrodkom opieki, które następnie oferują ją swoim podopiecznym. Oroi z San Sebastian rozwija VR (wirtualną rzeczywistość) do terapii kognitywnej dla seniorów, a Aiudo oferuje kompleksowe usługi od pośrednictwa po teleopiekę (telecare) i dostawę posiłków. Hiszpański model to zintegrowane rozwiązania dla zamożnych seniorów – pakiety „dom i zdrowie”, turystyka 55+, finanse bez tarcia. Obowiązują tam wysokie standardy regulacyjne, ale też wysokie marże.

Indyjski AgeTech poszedł ścieżką skali i dostępności. Emoha ma już 60 tys. członków w ponad 200 miastach, oferując plany opieki abonamentowej (subskrypcyjnej). GetSetUp zebrał 20 mln USD i ma 4 miliony użytkowników w 160 krajach. Khyaal ma ponad milion użytkowników swojej aplikacji dla seniorów. Indyjski model to przystępne cenowo rozwiązania dla mas – opieka domowa w modelu subskrypcyjnym (1400-1700 PLN miesięcznie), podejście niskokapitałowe w mieszkaniach dla seniorów (senior-living), oraz ekosystem B2G (biznes-do-rządu) i B2B (biznes-do-biznesu). Nacisk kładziony jest na języki lokalne, dostosowanie kulturowe i modele płatności dla indyjskiej diaspory.

Ryzyka na obu rynkach wymagają różnych strategii

W Hiszpanii głównym ryzykiem jest deflacja demograficzna. Współczynnik zależności demograficznej rośnie z 33,9% do około 60% w 2055 roku. Mniejsza populacja w wieku produkcyjnym musi utrzymać więcej seniorów. Dodatkowo, wyzwania stanowią: fragmentacja geograficzna (wyspy, obszary wiejskie) oraz opór części seniorów wobec technologii.

W Indiach ryzyko ma inny charakter – są to wyzwania związane ze skalą. Należy obsłużyć 347 milionów seniorów, a różnice regionalne, językowe i kulturowe są ogromne. Presja cenowa jest bardzo duża, a standardy opieki wymagają ujednolicenia na skalę kontynentu. Dodatkowo, brakuje jasnych regulacji dla opieki domowej i istnieje ograniczona penetracja ubezpieczeń.


Wnioski dla polskich założycieli firm i korporacji

Model hiszpański pokazuje, jak wygląda dojrzała ekonomia srebrna. Kluczowe wnioski: przewaga regulacyjna (zgodność z przepisami jako przewaga konkurencyjna), modele B2B2C (instytucje jako kanał dystrybucji) oraz integracja z istniejącą infrastrukturą opieki zdrowotnej. Hiszpańskie startupy nie walczą z systemem, lecz z nim współpracują.

Model indyjski to lekcja budowania rynku od zera przy ograniczeniach budżetowych. Wnioski: lokalizacja kulturowa (języki lokalne są kluczem do sukcesu), elastyczne modele płatności (subskrypcje i finansowanie przez diasporę), podejście niskokapitałowe (sieć partnerów zamiast własnych obiektów) oraz nacisk na skalę zamiast na marże.

Dla Polski oznacza to konkretne możliwości. Demograficznie jesteśmy dziś bliżej Hiszpanii niż Indii – mamy już 9,5 miliona osób 60+, a do 2030 roku liczba ta osiągnie 10,6 miliona. Ekonomicznie nasze GDP per capita (PKB na mieszkańca) (15 694 USD) jest jednak bliższe Indii niż Hiszpanii (35 091 USD). Polscy założyciele firm mogą łączyć hiszpańskie standardy jakości z indyjską inwencją cenową. Przykładem może być startup oferujący opieki domową klasy premium w Warszawie i Krakowie, ale z abonamentowym modelem płatności i podejściem niskokapitałowym w ekspansji na mniejsze miasta.

Korporacje mogą myśleć o możliwościach transgranicznych: wspieraniu polskich seniorów mieszkających za granicą (model diaspory w odwrotną stronę) lub ekspansji na rynki CEE (Europy Środkowo-Wschodniej) o podobnej demografii, ale niższych kosztach operacyjnych.

Wniosek: jedna rewolucja, dwie szanse

Hiszpania i Indie pokazują, że ta sama siła demograficzna może tworzyć zupełnie różne możliwości biznesowe. Hiszpania to rynek dojrzały, stabilny i zamożny – tu sukces oznacza pozycjonowanie premium i głęboką integrację z systemem. Indie to rynek w budowie, dynamiczny i wrażliwy na cenę – tu sukces wymaga skalowania, adaptacji kulturowej i innowacyjnych modeli płatności.

Dla polskiego ekosystemu AgeTech oznacza to podwójną szansę. Możemy uczyć się hiszpańskich standardów jakości i myślenia regulacyjnego, jednocześnie adaptując indyjską inwencję w zakresie dostępności i skalowalności. Nasze położenie demograficzne i ekonomiczne pozwala nam być mostem między tymi dwoma światami.

Czas na działanie to teraz. Hiszpanie mają już swoje Sioslife z 500 instytucjami. Hindusi rozwijają Emoha z 60 tys. członków. A my? Możemy zbudować coś, co połączy najlepsze z obu światów i stworzy trzeci model – środkowoeuropejski. Model dla krajów, które mają hiszpańskie aspiracje jakościowe, ale indyjską konieczność efektywności kosztowej.

Ekonomia srebrna to nie trend – to nowa rzeczywistość demograficzna, która będzie definiowała najbliższe dekady. Pytanie tylko: czy będziemy ją współtworzyć, czy tylko obserwować?

jw


Źródła:

Poprzeni
Active Assisted Living Startup

CogvisAI (Austria) — startupie AgeTech z Europy Środkowej 

Następny
Demografia europy 2025

Demografia Europy w 2025 roku: kluczowe wnioski z raportu Eurostatu