W 2025 roku Eurostat opublikował najnowszą edycję raportu „Demografia Europy”, oferującą szczegółową analizę struktury demograficznej krajów Unii Europejskiej. Publikacja koncentruje się na trendach starzenia się społeczeństw, migracjach, wskaźnikach urodzeń i zgonów oraz ich konsekwencjach społeczno-gospodarczych. Celem raportu jest dostarczenie decydentom, badaczom i opinii publicznej rzetelnych danych umożliwiających prognozowanie zmian demograficznych w Europie.
Struktura wiekowa ludności
Raport wskazuje, że społeczeństwa UE nadal starzeją się w szybkim tempie. Średni wiek populacji w 2025 roku wynosi 44,7 lat, przy czym w wielu krajach Europy Zachodniej wskaźnik ten przekracza 46 lat. Liczba osób w wieku 65 lat i więcej stale rośnie, co stawia przed państwami UE wyzwania związane z systemami emerytalnymi, opieką zdrowotną i integracją seniorów w życie społeczne.
Odsetek osób w wieku 65+ wynosi średnio 21%, a w niektórych regionach, np. w północnych Włoszech czy wschodnich Niemczech, zbliża się do 30%.
Współczynnik obciążenia demograficznego (liczba osób w wieku nieprodukcyjnym w stosunku do liczby osób w wieku produkcyjnym) rośnie systematycznie – w całej UE osiągnął już 33%, a w niektórych krajach ponad 40%.
Dane przedstawione na wykresie opierają się na oficjalnych statystykach i prognozach Eurostatu – w szczególności na serii raportów:
- Eurostat – Demography of Europe, 2025 edition (ostatnia edycja raportu rocznego „Demography of Europe”)
- Eurostat database: Population structure and ageing
Wartości na wykresie (średni wiek i udział ludności 65+) są szacunkami opartymi na trendach z danych Eurostatu dla lat 2000–2025 oraz na oficjalnych prognozach Eurostatu do 2050 r.
W 2025 roku wskaźnik urodzeń pozostaje niski w większości państw UE, podczas gdy liczba zgonów rośnie w związku ze starzeniem się społeczeństw. Raport zwraca uwagę, że spadek dzietności oraz rosnąca liczba seniorów prowadzą do naturalnego ubytku ludności w wielu krajach, co w dłuższej perspektywie może ograniczać potencjał gospodarczy i wpływać na rynek pracy.
wskaźnik urodzeń w większości krajów członkowskich utrzymuje się znacznie poniżej poziomu zastępowalności pokoleń (2,1 dziecka na kobietę).
- W 2025 r. średnia dzietność w UE wynosi 1,48, przy czym Francja (1,8) i Szwecja (1,7) są wyjątkami na tle państw Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie wskaźnik ten często spada do 1,3 lub niżej.
- Liczba zgonów wzrosła z powodu starzenia się populacji, a naturalny ubytek ludności dotyczy już ponad połowy państw UE, w tym Polski, Niemiec, Włoch i Grecji.
Implikacje społeczne i gospodarcze
Zmiany demograficzne mają szerokie konsekwencje:
- systemy emerytalne muszą być dostosowane do rosnącej liczby beneficjentów przy malejącej liczbie pracujących,
- opieka zdrowotna i systemy wsparcia społecznego muszą odpowiadać na potrzeby starzejącej się populacji,
- rynek pracy musi adaptować się do wydłużającego się wieku aktywności zawodowej, w tym poprzez szkolenia i zatrudnianie starszych pracowników.
Raport Eurostatu podkreśla, że starzenie się społeczeństw jest procesem nieodwracalnym i wymaga strategicznego podejścia na poziomie polityki publicznej. Kluczowe rekomendacje obejmują:
- rozwój narzędzi statystycznych umożliwiających monitorowanie trendów demograficznych,
- wspieranie migracji w sposób zrównoważony dla rynku pracy,
- promowanie polityk prorodzinnych w krajach z niską dzietnością,
- przygotowanie systemów społecznych do obsługi rosnącej liczby seniorów.
W obliczu niskiej dzietności migracja staje się głównym źródłem przyrostu ludności w UE.
- Największe napływy ludności obserwuje się w Niemczech, Hiszpanii i Francji, gdzie imigranci częściowo kompensują niedobory siły roboczej.
- W Europie Środkowo-Wschodniej utrzymuje się jednak trend emigracyjny, zwłaszcza wśród młodych i wykształconych osób, co dodatkowo pogłębia lokalne problemy demograficzne.
Eurostat zaznacza, że zarządzanie migracjami wymaga równowagi między potrzebami rynku pracy a integracją społeczną. Coraz większą rolę odgrywa także migracja wewnątrzunijna, związana z różnicami w wynagrodzeniach i jakości życia między krajami.
Podsumowując, raport Eurostatu jasno pokazuje, że Europa wchodzi w erę demograficznych przemian, które będą kształtować politykę społeczną i gospodarczą przez kolejne dekady.
Starzenie się społeczeństw to proces nieodwracalny, wymagający długofalowych strategii obejmujących rynek pracy, opiekę zdrowotną, innowacje technologiczne i migrację.
Dla rządów, przedsiębiorstw i organizacji społecznych oznacza to konieczność proaktywnego podejścia – od reform systemów emerytalnych po rozwój nowych sektorów gospodarki, takich jak AgeTech i Silver Economy, które mogą stać się jednym z motorów wzrostu w nadchodzących latach.
bg
